Intern Bunkernummer
KH M 14
Lokatie
Knokke Heist
Toegankelijkheid
volledig vrij
Aantal kamers
2 toegangssassen en 1 centrale kamer
Type bunker
Manschappenverblijf met open mitrailleuropstelling
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • De bunker is heden het gemakkelijkst terug te vinden komende vanaf de weg naar Retranchement.
  • Het is de eerste manschappenbunker die je zal tegenkomen op de rechter kant van de dijk.
  • Let op, de Hazegraspolderdijk is de onverharde wegel die rechts wegloopt waar heden een verhard fietspad is aangelegd dat eveneens uitkomt op Retranchement.
Oude Bunkerkaarten en nummeringen van toepassing op deze bunker
  • Omdat er van de structuren van de Hollandstellung niet echt een eenduidige nummering bestaat, is het natuurlijk vervelend dat deze die er mogelijks al van bestaan op de duur allen door elkaar worden gebruikt en we op de duur het bos door de bomen van nummeringen niet meer zien staan. Dit zijn alvast de nummeringen die ik ken van deze bunkers:

Kaart: de Hollandstellung - Sector Marinegedeelte

De moeilijkheid bij deze kaart, is dat ze niet altijd nummert per structuur maar soms per cluster van structuren. Dit vermoeilijkt natuurlijk het weten of men alle structuren wel degelijk heeft gevonden.

(Kaart: Collectie Alain Van Geeteruyen)

Deze structuur is er op terug te vinden als (15++). Het is een verbindingsbunker tussen "Stützpunkt Wilhelm" en "Stützpunkt Heinrich". Dit nummer omvat slechts 1 structuur.

De meest nabijgelegen structuren zijn enerzijds een identiek structuur korter bij Stützpunkt Wilhelm (KH M 13) en anderzijds 2 grotere manschappenbunkers nabij Retranchement bij een hoeve, deel uitmakend van Stützpunkt Heinrich.
Huidig kadastraal perceelnummer waar de bunker bijhoort en werd gebouwd:
  • Gemeente Knokke Heist, Sectie G, kadastraal perceel 711k

Kadasterschets ruim en luchtfoto.

Op deze kadasterschets zie je de bunker trouwens liggen. Het is het witte lijntje. Men heeft hem wel degelijk aangeduid als een officieel bestaande structuur maar hij heeft geen apart kadasternummer.

Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • De originele eigenaars van locaties waar Duitse bunkers werden gebouwd, werden niet zoals bij de bouw van Belgische bunkers in het interbellum onteigend. Zij hadden gewoon pech en de Duitse bezetter eigende zich de grond toe en bouwde er op wat hij er wilde opzetten. Men had daar als burger weinig over te klagen en kreeg dus op die manier een In veel gevallen giftig Duits cadeau.
  • Na de oorlog werden deze bunkers dan ook automatisch opnieuw eigendom van wie er origineel eigenaar van was voor de opeising gezien zij daar nooit voor onteigend waren.
  • Zeer zelden zijn daar na de oorlog van Belgische kant schadevergoedingen voor betaald omdat de aanwezigheid van de structuren soms wel meer dan storend was voor de originele eigenaars of omdat de structuren interessant waren om over te nemen als Belgische bunkers naar de toekomst toe (is zelden gebeurd voor alle duidelijkheid)
  • Het stond de eigenaars dan ook, zeker in de beginperiode na WOI, vrij daar mee te doen wat hij wou, al was afbreken zelden een optie omdat daar zeker op die momenten de middelen niet toe bestonden.
  • Deze bunker maakt deel uit van de Nieuwe Hazegraspolderdijk en zal dus allicht wel staatseigendom zijn.

Luchtfoto 1971 www.geopunt.be

Oude luchtfoto uit 1971 van de zone waar deze bunker staat. Deze bunker dient gezocht aan de rechter kant van het parallel met de weg te Retranchement, lopende Nieuwe Hazegraspolderdijk. Men ziet het bunkertje zeker niet meer liggen op deze foto. De resolutie van de foto is sowieso te klein om hier vlot de bunkers op te zien. Bijkomend is hij ook op zijn dak nog eens bedekt met grond en graszoden. Dit betreft de derde verbindings-manschappenbunker met uitwendige MG-opstelling die het gat moest helpen dichten in de tussenzone van "Stützpunkt Wilhelm" naar "Stützpunkt Heinrich". Er waren er zo drie.

Een actueler zicht kan gezien worden als achtergrond onder de kadasterschets.

Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het betreft een structuur op de voorlinie van de Hollandstellung, kortbij de Nederlandse grens dus.
  • Deze bunker is te beschouwen als de 1e van 3 manschappenbunkers met bijhorende uitwendig MG-nesten die de verbinding vormen van Stützpunkt Wilhelm met Stützpunkt Heinrich komende van Retranchement.

Functie van de bunker op de linie (link met eventueel andere structuren)

  • Een manschappenverblijf met bijhorende uitwendige MG-opstelling op de dijk.
Structuur van het bunkertje:
  • 2 L-vormige toegangssassen en 1 bunkerkamer
  • 1 mitrailleuropstelling buiten op de dijk

Bouwplannen horende bij deze bunker

Grondplan

Dit is een vrij algemeen grondplannetje van dit type van structuren. Het bevat hierdoor nog wel kleine afwijkingen met wat hier nog staat. De details zullen bij de foto's en de beschrijving hieronder mee besproken worden.

We zien 2 L-vormige toegangssassen waarbij men bij deze bunker met een trap direct na de toegang afdaalt. Daarna heeft men centraal 1 bomvrije ruimte.

Op de bovenkant van de dijk heeft men in dit geval nabij de meest zuidoostelijke toegang nog de restanten van een mitrailleuropstellling.

Omschrijving van het bunkertje:

  • Het is alvast een bunker deel uitmakend van het gedeelte van de linie opgetrokken door de Duitse Marine. Voor meer details over de specifiek daarbij toegepaste bouwprincipes, zie deze link.
  • Dit impliceert in elk geval dat hij volledig als een monoliet ter plaatste gestorte gewapende betonnen structuur is opgetrokken.
  • Ook het plafond is uitgewerkt in ter plaatse gestort gewapend beton.
  • Aan de buitenzijde ziet men een niet zo grote bunker met aan 2 zijdes een toegangscomplex.
  • De ene zijkant van de structuur zit volledig ingewerkt in het talud van de dijk.
  • Ook de dakstructuur zit mee in de dijk en is grotendeels bijkomend verborgen onder graszoden van de dijk, zeker bij deze bunker die heden ten dage zeer sterk overgroeid zit.
  • De wegel loopt letterlijk langs de zijkant van deze bunker die dus niet te missen valt als je de wegel afstapt.
  • Er zijn een aantal allicht ventillatiegaten in de zijwand maar door de begroeiing zijn deze amper zichtbaar.
  • De beide toegangscomplexen hebben een achttal treden naar beneden.
  • Daarna komt men in een L-vormig toegangssas.
  • Deze toegangssassen komen elk van een andere zijde uit in de bunkerkamer.
  • Deze bunkerkamer was origineel afgescheiden van deze sassen met deuren waarvan de hengsels nog zichtbaar zijn.
  • Er zit ook aan een van de toegangscomplexen een toegangsverdediging. Dit is een opening die toelaat te vuren en te observeren vanuit de bunkerkamer naar de toegangstrap. Raar is dat dit enkel aanwezig is op de toegang in dit geval gericht op Retranchement. Bij alle voorgaande bunkers zat deze observatieopening in de andere richting. De andere toegang, heeft deze toegangsverdediging niet.
  • Je zou ook kunnen denken dat de toegangsverdediging ook telkens daar zit bij de toegang waar uitwendig in de buurt geen open MG stelling te vinden is maar hier klopt die uitleg ook niet.
  • Op de dijk aan de achterhoek naar Retranchement toe, zit nog een betonnen muurtje dat deel uitmaakt van een open mitrailleuropstelling bij deze bunker. Mogelijks bevinden zich er ook nog bijhorende mitrailleurpalen.
Actuele toestand van deze bunker:
  • De bunker is aan beide zijdes volledig vrij.
  • Ook dit bunkertje is geliefd door bv zwaluwen, respecteer hun nesten aub.
  • Jammer genoeg is de toegang in de richting van Retranchement alsook de bunkerkamer, gedeeltelijk omgevormd door de jaren heen in een half sluikstort.
Draagt de bunker nog sporen van strijd:
  • De bunker toont alvast aan de binnenzijde heel wat projectielinslagen in de tussenwand tussen toegang en bunkerkamer, aan de zijde van de bunkerkamer.
  • Ook is dezelfde wand onderaan de toegangsdeur vrij zwaar beschadigd, mogelijks door een hier ontploft projectiel.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Aan de binnenzijde, op de kop van de ingang weg van Retranchement, draagt hij een zeer fraaie cementering met een "Duits Ijzeren Kruis", "Anno 1916" en " 1 Radf. Komp IMR". Dit sloeg op de 1e Wielrijders Compagnie van het 1e Marine Regiment die hier alvast op Knokke lange tijd gevestigd was, allicht dus ook bij deze bunkers.

Foto's van deze bunker

Eigen prospecties anno 2016 en 2018

Dit is de dijk die je dient te volgen om deze eerste bunker terug te vinden. Hij ligt voorbij de eerste bocht naar rechts in de dijk. We staan hier aan de Retranchementstraat.

De wijze waarop de structuur na de eerste knik in de wegel en de dijk in het zicht komt, komende van Retranchement.

De zijkant van de structuur is nog intact te noemen en vertoont niet echt sporen van schade.

De zijwand naar de wegel vertoont ook enkele kleinere ventillatiegaten. Bij deze structuur vallen ze echter zeker niet op.

Zoals hier te zien, ook deze 2e toegang is volledig vrij. De structuur is vlot toegankelijk.

Dit is een blik op de bunker vanop enige afstand. Dit is wel al reeds voorbij de structuur, komende vanaf Retranchement.

Detail van de toegang richting Retranchement.

Helaas viel de structuur ten prooi van sluikstorten. Er ligt ook zeer veel rommel in allicht afkomstig van boeren met velden in de omtrek die hun rommel liever hier dropten dan het terug mee te nemen richting huiswaarts of hoeve...

Nabij deze toegang kan ok nog deze uitsparing in de wand gevonden worden. Wat hier ooit heeft ingezeten is een raadsel. Mogelijks een mooiere aanduiding van de eenheid die hier ooit in deze bunker zat?

Terugblik op de uitgang van uit de structuur. Rechts in de tussenwand, de toegangsverdediging, in dit geval in de richting van Retranchement dus.

Ook hier opnieuw zwaluwnesten. Respecteer deze beestjes aub.

Waarom dit hier dus allemaal moet worden teruggevonden?

Blik van het toegangssas naar de bunkerkamer. Let op de zware schade hier aan de wand onderaan links.

Binnenzicht in de toch wel rommelige bunkerkamer. Intern liggen heel wat oude weidepalen gestapeld.

Je ziet ook duidelijk opnieuw houten latten ingewerkt in de betonnen wanden. Hierop werden dan planken bevestigd om de wanden te bekleden. Heel vaak was dit bij de vorige bunkers langs deze dijk maar enkel aan de onderzijde als een soort van lambrisering. Hier dus niet. Hier moet dit doorgelopen hebben tot tegen het plafond.

De muur aan de overzijde van de bunkerkamer, naast de te tweede toegangsdeur. Hier dus geen toegangsverdediging. Wel opnieuw zowel bovenaan als onderaan een ventillatiegat naar buiten.

De zijmuur langs de toegangsdeur waar we binnenkwamen. Hier op deze zijmuur zitten toch wel heel wat projectielinslagen. Dit kan natuurlijk ook het effect zijn van schrapnel van een zwaarder projectiel dat hier ooit tegen de voet van deze muur lag en explodeerde. Dat zou ook de zware schade aan de benedenkant van deze muur verklaren. Toch is het dan raar dat de schade dan enkel op die wand zou zitten, wat zelfs dat scenario weinig realistisch maakt. Misschien is het een mitrailleursalvo doorheen de toegangsdeur aan de andere zijde, bij het betreden van een voor soldaten in oorlogstijd, leegstaande verdachte structuur.

Blik op de wand met de toegangsverdediging. Rechts centraal in de wand een nis voor het plaatsen van een olielamp.

Terugblik in onverlichte toestand.

Hetzelfde met flits gefotografeerd.

De zware schade onderaan de wand naast de toegangsdeur.

De toegangsdeur aan de andere zijde dan dat we binnenkwamen. Ok hier zijn de hoeken in het sas afgeschuind.

Opnieuw een blik naar de trap vanauit het sas.

De tweede toegang.

Blik naar binnen via dit sas. Hier zit trouwens nog iets zeer fraais op dit stukje ondertussen wel door betonrot aangetast plafond. Het zal riskant zijn dat het dus binnen een paar jaar zal lossen en afbreken.

Deze fraaie inscriptie kan hier worden teruggevonden:

Bovenaan het Duitse ijzeren kruis, daaronder "Anno 1916" en daar nog onder " 1 Radf Komp IMR"

Dit laatste slaat op 1e Radfahr Kompagnie van het 1e Marine Regiment. (Foto: Collectie Koen HImpe)

Iets voorbij de toegang aan de kant van Retranchement kunnen opnieuw de restanten worden gevonden van een uitwendige MG opstelling.

Hierop zie je duidelijk toch hoever deze uiteindelijk van de structuur zelf is gelegen. In de zomerperiode is ze ook bij sterke overgroei vrij moeilijk terug te vinden.

In droge periodes valt dit natuurlijk al heel wat meer mee.

Specifieke bijkomende interessante bronnen:
Vorige: KH M 13
Volgende: KH M 18